Osobowość typu A jest jednym z czterech głównych rodzajów osobowości, które mogą wyróżniać człowieka. Wiąże się z posiadaniem pewnego zestawu cech, które kształtują zachowania, myślenie oraz reakcje. Poznanie indywidualnego opisu swojej osoby pozwala lepiej zrozumieć swoje postępowanie, a także zaplanować ścieżkę kariery, która będzie do nas pasować. Jednocześnie wiedza o tym, co składa się i w jakim natężeniu na osobowość typu A stanowi również klucz do skutecznego zarządzania zasobami ludzkimi w firmie. Szczegółowa analiza cech osobowości pomaga pracodawcom zrozumieć zachowania pracowników w miejscu pracy i precyzyjnie delegować zadania osobom, które najlepiej sobie z nimi poradzą.
Jakie cechy składają się na osobowość typu A?
Osoby posiadające osobowość typu A postrzega się jako zmotywowanych, pracowitych i przepełnionych determinacją. Zazwyczaj są nastawieni na odnoszenie sukcesów i pracę zadaniową. W pracy wyróżniają się zdolnością do szybkiego podejmowania decyzji i zdecydowanego działania. Inni pracownicy odbierają ich jako silnych i przebojowych. Czasem jednak osoby o takiej osobowości przejawiają tendencję do tworzenia atmosfery nadmiernie konkurencyjności. Z jednej strony są to cenieni pracownicy, ponieważ posiadają wiele pomysłów i mają odwagę wypowiadać swoje opinie, jednak z drugiej strony swoją silną osobowością mogą w pewien sposób naciskać na innych, zastraszać ich i narzucać im swoje zdanie.
Osobowość typu A wyróżnia się zatem pewnym dualizmem. Wywołuje negatywne skojarzenia z powodu konkurencyjnego charakteru, a przy tym docenia się cechy, takie jak: pilność, pracowitość i ambicja. Pracownicy o tym typie osobowości zazwyczaj dobrze wykonują swoje obowiązki. Wszystkimi siłami dążą do tego, aby wypełnić powierzone im zadanie. Tak silna wewnętrzna motywacja wynika z faktu, że wiążą one poczucie własnej wartości z osiągnięciami. Takie postępowanie nie jest jednak skutkiem niskiej samooceny, a wręcz przeciwnie – wiąże się z przekonaniem, że nie ma rzeczy niemożliwych. Ambicja i pracowitość osób o osobowości typu A świetnie sprawdza się do motywowania innych pracowników, pokazywania im, że można osiągnąć więcej przy odpowiednim nastawieniu, systematycznej i ciężkiej pracy.
Ukierunkowanie działań na osiągnięcia zazwyczaj skorelowane jest ze zdolnością do podejmowania ryzyka oraz umiejętnym radzeniem sobie w sytuacjach stresowych. Z tego względu pracownicy z osobowością typu A doskonale sprawdzają się jako liderzy działów. Często odnajdują spełnienie w branżach o wysokim stopniu konkurencyjności i ryzyka (np. sprzedaży, inwestowaniu na giełdzie). Jednocześnie takie zdeterminowane podejście i pewien rodzaj perfekcjonizmu w działaniu mogą doprowadzić jednocześnie do zatracenia się w pracy. Jest to poważne zagrożenie, ponieważ osobowość typu A ma tendencję do pracoholizmu. Osoby takie tak bardzo chcą utrzymać wysoki standard pracy, że narzucają sobie bardzo dużo wymagających celów.
Wiedząc już, jakie cechy wyróżniają osobowość typu A, warto pochylić się nad ich wykorzystaniem w strukturach firmy. Pracownicy o tak skonstruowanej osobowości najlepiej pracują samodzielnie, gdyż nie lubią być ograniczani efektami pracy innych osób. Motywująco działa na nich wizja własnego sukcesu, dlatego wyniki osiągane wspólnymi siłami nie dają im zbyt wiele radości i poczucia spełnienia. Potrzebują wiele swobody w działaniu oraz przestrzeni do realizacji własnych pomysłów. Najczęściej osoby o osobowości typu A można spotkać na wyższych stanowiskach kierowniczych lub będące w trakcie wspinania się na szczeble kariery, aby się tam dostać. Ogromna siła charakteru takich osób sprawia, że ciężko jest mieć nad nimi kontrolę. Trudno jest nimi zarządzać w podobny sposób, jak innych pracowników. Najlepszy sposobem jest zachowanie bezpośredniości oraz wyznaczanie zadań zorientowanych na wysoki cel. W ocenie ich pracy należy udzielać bardzo konkretnego feedbacku z wyraźnie wskazanymi obszarami wymagającymi poprawy.
Warto również wspomnieć, że osobowość typu A jest bardzo podobna do osobowości typu B, jednak ta druga wyróżnia się niższym poziomem podatności na stres. Osoby takie są w stanie częściej i w większym stopniu się zrelaksować, są mniej skłonne do oceniać własną wartość poprzez osiągane cele.
Poprzez jakie zachowania przejawia się osobowość typu A?
Znając najważniejsze cechy składające się na osobowość typu A, można postarać się o odróżnienie takich osób spośród ogromu społeczeństwa. Aby tego dokonać, należy zwrócić szczególną uwagę na charakterystyczne zachowania. Różnego rodzaju działania osoby takie podejmują w dużym pośpiechu. Są niecierpliwe, co doskonale widać to podczas różnych sytuacji dnia codziennego, np. staniem w kolejce. Osoby z osobowością A mają tendencję do podkreślania innym znaczenia upływającego czasu i wytykania im spóźnialstwa. Nawet niewielkie czekanie na coś lub kogoś może wywołać agresję, często odbieraną jako przesadzoną. W pracy niecierpliwość przejawia się na przykład w oczekiwaniu na odpowiedź i łatwość denerwowania się drobiazgami.
Ważną cechą osobowości typu A jest konkurencyjność, która przejawia się poprzez współzawodnictwo, nawet w sytuacji, gdy druga osoba wcale nie przejawia podobnych chęci. Dążenie do bycia zwycięzcą za wszelką cenę wiąże się ze złym znoszeniem porażek, a także oporem przed okazywaniem słabości. Wśród zachowań charakterystycznych można wyróżnić tzw. podbieranie klientów. Osoby takie chcą samodzielnie realizować ambitne strategie nawet jeśli odbywa się to kosztem zdrowia i czasu wolnego. Nie proszą o pomoc, działają wielozadaniowo, nie uznają połowicznych sukcesów, za jedyną możliwość uznają pełne zwycięstwo. Zazwyczaj takie zachowania występują w korelacji z potrzebą dominacji. Objawia się ona w różnych obszarach. Najpowszechniejszym z nich jest dominowanie nad innymi w rozmowach i interakcjach z innymi.
Osobowość typu A w miejscu pracy
Każdy typ osobowości w pewien sposób wpływa na zachowania w pracy oraz sposób wykonywania obowiązków. Z tego względu tak ważne jest odpowiednie dopasowanie pracownika do stanowiska. Czasem może być trudno ustalić, jaką osobowość posiadają pracownicy, dlatego warto korzystać z testów psychometrycznych oraz analiz cech Wielkiej Piątki. Badaną między innymi zdolność do radzenia sobie ze stresem, sumienność czy inteligencję emocjonalną. Za ich pomocą można zidentyfikować indywidualne umiejętności i cechy, a także przewidzieć zachowania i postawy przyjmowane w miejscu pracy.
Osobowość typu A nie radzi sobie w kontaktach z osobami nie zorganizowanymi, które nie cenią czasu. Nadmiernie się denerwują, co pogarsza relacje z współpracownikami. Poleca się natomiast tworzenie relaksującego środowiska pracy, aby zminimalizować poziom stresu, skłonność do konkurencyjności i agresji. Jednocześnie jednak atmosfera nie może być zbyt swobodna, gdyż osoby z osobowością typu A muszą być ukierunkowane na konkretne zadania. Jeśli nie nada się im celu, nie wykorzysta się ich potencjału w pełni.
Wielu menedżerów, przedsiębiorców, inwestorów, członków zarządów odznacza się osobowością typu A, gdyż stawianie kariery ponad wszystko inne i gotowość do poświęceń w tym zakresie stanowią klucz do osiągnięcia sukcesu zawodowego. Wiąże się to jednak z zagrożeniem izolowania się od innych, co może utrudniać zarządzanie zespołami. Należy zadbać zatem o tworzenie środowiska empatycznego, nastawionego na współpracę oraz wzajemne zrozumienie, przy jednoczesnym zachowaniu wyraźnego oddzielenia decyzyjności i kompetencji między poszczególnymi stanowiskami.
W budowaniu zespołu, którym zarządza osoba o osobowości typu A, należy zwrócić uwagę na wyzwalacze negatywnych zachowań. Chodzi głównie o niecierpliwość, konkurencyjność oraz hiperorganizację. Członkowie zespołu nie powinni być ich świadomi i ich nie lekceważyć. Pozwoli to unikać konfliktów wynikających ze znacznych odmienności osobowościowych. Jednym z problemów osobowości typu A jest skłonność do pracoholizmu, dlatego należy często wprowadzać przerwy. Dobrze jest tworzyć przestrzeń, w której pracownicy mogą spędzać czas wolny z dala od komputera i telefonu służbowego.
